Boyun Ağrısı – Temel Bilgiler (Hasta Eğitimi)
Boyun ağrısı nedenleri nelerdir?
Boyun ağrısı boynunuzu oluşturan yapıların problemleri veya hasarlanması sonucu oluşur. Boyunu oluşturan ve ağrıya neden olabilecek yapılar şunlardır:
- Kemikler: Boyun omurganız birbiri üzerine sıralanmış 7 adet omur kemiğinden oluşur. Bu kemikler omurganızın en üst kısmını oluşturur ve bu yapıya ‘servikal vertebra’ denilmektedir. Kemiklerin anormal esneklik kazanması ya da çıkıntılar oluşturarak büyümesi boyun ağrısına neden olabilir.
- Bağ dokusu (ligamanlar): Bağ dokuları omurganızdaki kemikleri birbirine bağlayan güçlü yapılardır. Boynun normalin dışındaki öne ve arkaya doğru kamçı hareketlerine maruz kalması bu bağ dokularını zedeleyebilir. Özellikle trafik kazaları sonrası ortaya çıkan bağ dokusu zedelenmeleri ciddi boyun ağrısı nedenidir.
- Disk: Diskler omurlar arasında yerleşen, süspansiyon görevi gören yumuşak dokulardır. Disklerin yapısının bozulması (dejenerasyon) ya da fıtıklaşması ile boyun ağrıları ortaya çıkabilir.
- Kaslar: Boynunuzun etrafında yerleşmiş kaslar, boynun dik durmasını ve aynı zamanda hareket etmesini sağlar. Duruş bozuklukları, stres gibi faktörler kas kasılmalarına ve ciddi boyun ağrılarına neden olabilir.
- Sinirler: Omurganın ortasındaki boşlukta sinir liflerinden oluşan omurilik uzanmaktadır. Omurilikten çıkıp, omurgayı terk eden sinirler vücudun her yerine dağılmaktadır. Sinirlerin, komşu olduğu disk, ligaman ya da kemik yapıları tarafından basıya maruz kalıyor olması, boyun ve kol ağrılarına neden olabilir.
Boyun ağrısına eşlik eden diğer bulgular nelerdir?
Boyun ağrısına eşlik eden diğer bulgular şu şekildedir:
- Boyun, omuz, sırt ve kollarda ağrı ve sertlik
- Baş ağrıları
- Boyunda kuvvetsizlik
- Yürüme güçlüğü, boyun hareketlerinde zorluk
- Başı çevirirken ağrı ve zorlanma
- Omuzlarda ve kollarda uyuşma ve his kaybı
- Mesane ve barsak kontrolünde kayıplar
Ne zaman doktora başvurmalıyım?
- Baş ve/veya boynunuza ciddi bir travma aldıysanız
- Şiddetli ağrınız varsa
- Kollarda, ellerde, bacaklarda uyuşma, kuvvet kaybı ve ağrılar eşlik ediyorsa
- Mesane ve barsak kontrolünüz bozuksa (idrar ve dışkı kaçırma)
- 1 haftalık tedaviye rağmen ağrılarınız devam ediyorsa
Herhangi bir teste ya da görüntülemeye ihtiyacım var mı?
Birçok hasta boyun ağrısı nedeniyle ileri tetkike ihtiyaç duymaz. Doktorunuzun alacağı öykü ve yapacağı muayene sonucunda testlere veya görüntüleme yöntemlerine ihtiyacınız olup olmadığına karar verecektir.
Bazı durumlarda şu tetkiklere ihtiyacınız olabilir:
- Röntgen, tomografi ya da manyetik rezonans (MR) – Bu yöntemler ile boyun omurganızın ve omuriliğinizin ayrıntılı anatomik yapısını ortaya koymak mümkündür.
- Kas veya sinir testleri – Kaslarınızın ve sinirlerinizin normal çalışıp çalışmadığını anlamak için kullanılır (elektromiyografi – EMG gibi)
Kendi başıma yapacağım bir şeyler var mı?
Kesinlikle var. Ağrınızı kesmek için:
- İlk etapta reçetesiz alabileceğiniz ağrı kesicileri deneyebilirsiniz. Non-steriodal antiinfalamatuar ilaçlar (NSAİİ) ilk seçenektir. Bunlar ibuprofen içerenler (Advil, Brufen, Nurofen gibi) ya da naproksen içerenler (Apranax, Aprol, Naprosyn gibi) ilaçlardan herhangi biri olabilir. Bu ilaçlar asetamonifen – parasetomal içeren ilaçlardan (Minoset, Parol gibi) daha etkilidir.
- Sıcak uygulama – Cilt yanıklarına sebep olmaktan kaçınacak şekilde sıcak su torbası ya da ısıtılmış havlu uygulamaları ağrılarınızı hafifletecektir.
- Boyun, omuz ve sırt kaslarınızı güçlendirecek egzersizler yapın. Bu egzersizler ile ilgili bir fizik tedavi uzmanından detaylı bilgi alabilirsiniz.
- Stresten uzak durun. Stres ağrınızın artmasına neden olurken, mevcut şikayetlerinizin iyileşmesini de zorlaştırır.
- Duruşunuzu (postür) düzeltin. Olabildiğince boynunuzu dik pozisyonda tutun. Öne eğilmiş pozisyonda uzun süre kalmayın. Eğer uzun süre aynı pozisyonda kalmak zorundaysanız (masa başında, bilgisayar karşısında çalışma gibi), sık aralıklarla boyun pozisyonunuzu değiştirin. Uyurken, boynunuzu vücudunuzun ger kalanı ile aynı hizada tutacak yastıkları tercih edin. Özellikle yüzüstü pozisyonda ve baş bir yana dönmüş şekilde yatmayın.
Boyun ağrılarımla ilgili alabileceğim başka tedaviler var mı?
Kısa süreli ağrı kontrolü sağlamak için masaj ve akupunktur tedavileri faydalı olabilir. Fizik tedavi, manuel tedavi, kiroprakti gibi tedavi yöntemleri ağrınızı hafifletmekte size yardımcı olabilir.
Doktorunuz size daha kuvvetli ağrı kesiciler, kas gevşeticiler yazabilir. Boyun bölgesine yapılan enjeksiyonları önerebilir.
Hangi tedaviler faydasızdır?
Birçok doktor, çok sıkı ve uzun süreli boyunluk kullanımını önermez. Yumuşak, sünger boyunluklar en fazla tek seferde 3 saat takılacak şekilde kullanılabilir. Uzun süreli ve sıkı plastikten yapılmış boyunluk kullanımı boyun kaslarınızın güçsüzleşmesine ve ağrılarınızın artmasına neden olacaktır.
Özellikle traksiyon – boyun çekme tedavilerinden uzak durulmalıdır.
Boyun ağrısı önlenebilir mi?
Bazı önlemler alarak ve yaşam biçimi değişiklikleri yaparak boyun ağrılarının ortaya çıkması önlenebilir:
- Duruş pozisyonunuza dikkat edin. Başınızı dik, omuzlarınızı aşağıda tutun.
- Aynı pozisyonda uzun süre oturmayın.
- Başınızın üzerinde uzun süre yük taşımayın.
- Uyurken boynunuz vücudunuzun geri kalanı ile aynı düzlemde olsun.