Boyun kırığı nedir?
Boyun kemiklerinin bir ya da birkaçının kırılması durumuna boyun kırığı denir. Boyun kırıkları için kullanılan tıbbi terim servikal fraktürdür.
Hangi boyun kemiğinin, hangi mekanizma ile kırıldığına bağlı olarak değişen şekillerde boyun kırıkları görülür. Bazı boyun kırıkları, omurilik dokusuna zarar verme riski taşıdıklarından ya da omurilik dokusuna zarar verip hastayı felç ettikleri için ciddiyet arz ederler. Bu tür kırıklarda ortaya çıkan felçler tüm vücudu etkileyebileceği gibi, tek bir uzuvda ya da tek bir kas grubunda da ortaya çıkabilir.
Boyun kırıklarının çok ciddi omurilik yaralanmalarına ve felç riskine neden olma riski taşımasından dolayı, kaza anında sağlık personeli olay mahalline ulaşıp, kazazedenin boynunu, boyunluk ile güvence altına alana kadar kişi hareketsiz kalmalıdır. Aksi halde ciddi omurilik yaralanmaları ve felçler ortaya çıkabilir.
Boyun kırıklarının bulguları nelerdir?
Boyun kırıklarının bulguları şunlardır:
- Boyun ağrısı
- Boyun kaslarında gerginlik veya spazm
- Boyun ve baş hareketlerinde kısıtlılık
- Kollarda ya da bacaklarda kuvvetsizlik
- Kollarda ya da bacaklarda hissizlik
Boyun kırığı tanısı nasıl konulur?
Yapılan muayene sonucunda boyun kırığı şüphesi olan hastalarda kırığı tanımak için röntgen veya tomografi istenebilir. Omurilik hasarı şüphesi olduğu durumlarda ve daha detaylı anatomik incelemeye ihtiyaç duyulduğu durumlarda manyetik rezonans (MR) görüntüleme kullanılabilir.
Boyun kırıkları nasıl tedavi edilir?
Boyun kırıklarının tedavi yöntemleri, kırığın cinsine, ciddiyetine ve omurilik hasarı olup olmadığına göre değişiklik gösterir. Ciddi kırıklar ve eşlik eden omurilik hasarı durumlarında hastanede tedavi şarttır. Solunum kaslarının etkilendiği durumlarda yoğun bakım ve solunum cihazına bağlanma ihtiyacına karşın yoğun bakım takibi gerekebilir.
Ciddi boyun kırıkları genellikle cerrahi ile tedavi edilir. Cerrahi sırasında amaç, boyun omurlarının dizilimini sağlamak ve alta yatan omurilik kanal basılarını ortadan kaldırmaktır. Bu amaçla boyun omurlarına konulan vidalar ile omurga sabitlemesi (füzyon) yapılır.
Daha az ciddiyetteki boyun kırıkları, boyunluk kullanılması ve istirahat ile takip edilebilir. Kırık tamamen iyileşene kadar kişi boyunluk takmak zorundadır.
Boyun kırıklarının tedavisinde boyun ağrısını da kesmek önemlidir. İlk etapta reçetesiz alabileceğiniz ağrı kesicileri deneyebilirsiniz. Non-steriodal antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ) ilk seçenektir. Bunlar ibuprofen içerenler (Advil, Brufen, Nurofen gibi) ya da naproksen içerenler (Apranax, Aprol, Naprosyn gibi) ilaçlardan herhangi biri olabilir. Bu ilaçlar asetamonifen – parasetomal içeren ilaçlardan (Minoset, Parol gibi) daha etkilidir. Ağrının çok şiddetli olduğu durumlarda ise narkotik (uyuşturucu nitelikli) ağrı kesicilere başvurulabilir.
Boyun kırığı iyileştikten sonraki süreçte mutlaka bir fizik tedavi uzmanı tarafından değerlendirilmeniz gerekir. Boyun kaslarını güçlendirecek egzersizler ile boyun hareketlerini kolaylaştıracak hareketler ile fizyoterapi yapılacaktır.
Boyun kırıklarının iyileşmesi ne kadar sürer?
Kırığın şekline ve ciddiyetine göre değişmekle beraber, boyun kırıklarının iyileşmesi genellikle aylar sürmektedir.
İyileşme süreci aynı zamanda hastaya da bağlıdır. Genç yaştaki ve sağlık problemi olamayan hastalar çok hızlı iyileşirken, sağlık problemleri, eşlik eden hastalıkları olan, sigara kullanan ve ileri yaştaki hastaların iyileşme süreci daha uzundur.
İyileşme sürecini hızlandırmak için, sağlıklı beslenin. Kalsiyum, D vitamini ve proteinden zengin diyet tercih edilmelidir. Kesinlikle sigaradan uzak durun. Sigara kemik iyileşmesini son derece olumsuz etkilemektedir.
Tedavi sonrası aşağıdaki durumlar ortaya çıkarsa hızlıca doktorunuza başvurun:
- Kollarda ya da bacaklarda yeni gelişen kuvvet kaybı
- Kollarda ya da bacaklarda yeni gelişen his kaybı
- İdrar ve/veya dışkı kontrolünü kaybetme