Kafa kemiği kırığı nedir?
Beyin dokusunu çevreleyen kafatası adı verilen yapıyı oluşturan kemiklerden birinde ya da birden fazlasında meydana gelen kırıklardır. Genellikle kafaya alınan ciddi darbelerin ardından oluşur. En sık sebepleri düşme, trafik kazası, darp ve spor yaralanmalarıdır.
Kemiğin kırılma şekline bağlı olarak değişik tiplerde kafatası kırıkları vardır. Bazı kırık tipleri oldukça ciddi yaralanmalara neden olurken, birçoğu basit tıbbi müdahaleler ile takip edilirler. Kafatası kemiklerinin düzlemsel kırıkları ya da çatlakları, beyin zarları etrafında ya da beyin dokusu içinde kanamaya neden olmadıkları takdirde ciddi değildirler. Ancak kemik parçalarının beyin dokusu içine girdiği, çökme kırığı olarak adlandırılan durumlar ciddiyet taşırlar.
Kafatası kırıkları bazı durumlarda çok ciddi problemlere yol açabilir:
- Beyin hasarı
- Beyin içine ya da beyin zarları etrafına kanama
- Enfeksiyon (yüzeysel cilt enfeksiyonu ya da menenjit gibi)
- Nöbet – Nöbet (epilepsi) beyinde meydana gelen anormal elektriksel aktiviteler nedeniyle ortaya çıkar. Bilinç kaybı ve çırpınma gibi anormal hareketler ortaya çıkabilir.
Kafatası kırıklarının bulguları nelerdir?
Kafatası kırığının nedenine ve kırığın tipine bağlı olarak değişmekle birlikte, kafatası kırıklarındaki bulgular çok hafiften çok ciddi bulgulara kadar değişebilir.
Olası bulgular şunlardır:
- Travmanın olduğu yerde ağrı, şişlik ve kanama olabilir. Bazen şişlik travmadan birkaç gün sonra da ortaya çıkabilir.
- Baş ağrısı
- Yorgunluk hissi, bilinç bulanıklığı, baş dönmesi ya da bilinç kaybı
- Gözlerin etrafında ya da kulak arkasında morluk
- Burun ya da kulakta kanama
- Burun ya da kulaktan şeffaf su gelmesi – Bu gelen sıvı beyin omurilik sıvısıdır (BOS).
- Kusma
- Koku, işitme ve görme duyularında kayıplar
- Yüzde kuvvetsizlik ya da hissizlik
Kafatası kırığı tanısı nasıl konulur?
Doktorunuz tarafından alınacak tıbbi öykü ve muayene sonrasında kafatası krığından şüphelenilmesi halinde tanı koymak için bazı radyolojik görüntüleme yöntemlerine başvurulacaktır. Bu yöntemler arasında kafatası kemiklerinin yapısını ve varsa kırıkları tespit etmekte en duyarlı olan yöntem beyin tomografisidir. Nadir durumlarda röntgenler de kullanılabilir.
Kafatası kırıkları nasıl tedavi edilir?
Kafatası kırıklarının tedavisi kırığın şekline ve yerleşim yerine göre değişir.
Kafatası kırığı olan birçok kişinin tedaviye ihtiyacı olmaz. Özellikle çatlak şeklinde olan, kemiğin yer değiştirmediği ya da beyin içine doğru çökmeye neden olmadığı durumlarda tedaviye gerek yoktur. Ancak herhangi bir beyin kanamasına yol açma ihtimali nedeniyle bu hastalar belirli bir süre takip edilirler. Ciddi bulguları olmayan hastalar genellikle birkaç saatte taburcu edilirler. Özellikle ilk 24 saat yanlarında birisinin bulunması ve yakın gözlem şartı ile bu hastalar evlerine gönderilir.
Ancak, ciddi bulguları olan, çökme kırığı ve beyin kanaması gibi durumların meydana gelmesi halinde, bu kişiler hastanede tedavi altına alınırlar; bazı durumlarda cerrahi müdahale ihtiyacı olabilir. Özellikle yaşlı hastalarda ve kan sulandırıcı ilaç kullanımı öyküsü olanlarda hastanede takip önemlidir.
Travmanın şekline ve ciddiyetine bağlı olarak şu tedavi yöntemlerinden biri ya da birkaçı uygulanabilir:
- Enfeksiyonları önlemek için antibiyotikler
- Nöbetleri önlemek için nöbet-önleyici (antiepileptik) ilaçlar
- Tetanoz aşısı
- Cerrahi girişim
Ne zaman doktora başvurmalıyım?
Kafatası kırığı tanısı konulduktan sonra taburcu edilen hastanın takiplerinde aşağıdaki bulgular ortaya çıkarsa acilen doktora başvurması gerekir:
- Fışkırır tarzda kusma
- Giderek şiddetlenen baş ağrısı
- Nöbet geçirme
- Yürüme, konuşma veya görme güçlüğü
- Vücutta, kollarda ya da bacaklarda kuvvet kaybı, hissizlik
- Bilinç değişiklileri
- Burun veya kulaktan kanama ya da şeffaf sıvı gelmesi
Kafatası kırıklarını engellemek mümkün müdür?
- Bisiklet, motosiklet kullanırken ve bazı temas sporlarını yaparken (boks, judo, vs…) kask takmak
- Araba kullanırken ya da yolculuk yaparken her seferinde emniyet kemeri takmak.