Karpal Tünel Sendromu – (El bileğinde sinir sıkışması) Nedir?
Karpal tünel sendromu, el ve parmaklarda ağrı, uyuşma ve kuvvet kaybına neden olan bir hastalıktır. Median sinir isimli ele giden sinirin, el bileği düzeyinde sıkışmasından kaynaklanır.
Median sinir, el bileğinde bir tünelden geçerek avuç içine ulaşır. Bu tünel el bileğini oluşturan kemiklerle, bu kemiklerin üzerini örten bir ligamandan (bağ dokusu) oluşur. Median sinir bu ligaman ile kemikler arasında oluşan, karpal tünel isimli kanaldan geçer. Karpal tünel sendromu, sinirin bu kanal içinde sıkışmasıyla oluşur; bu sıkışmanın çeşitli nedenleri vardır:
- Aynı kanaldan median sinir ile birlikte geçen tendonların (kasları kemiklere bağlayan yapılar) ödemi
- Tendonların etrafındaki dokuların ve ligamanların büyümesi ve sertleşmesi
- Tekrarlayan el bileği hareketleri ve çalışma koşulları nedeniyle sürekli olan el bileği travmaları
Median sinir elin his, dokunma gibi duyularını beyne taşıyan sinirdir. Aynı zamanda el kaslarının hareketini sağlayan iletimi beyinden kaslara taşır. Bir başka değiş ile elin duyu ve hareket fonksiyonlarını yerine getiren sinirdir.
Median sinir elin aşağıdaki yapılarının iletimini sağlar:
- Başparmak
- İşaret parmağı
- Orta parmak
- Yüzük parmağının bir kısmı
- Avuç içinin başparmak tarafı
Karpal tünel sendromu kadınlarda erkeklerden fazla görülür. Aşırı kilolu olmak karpal tünel sendromu için bir risk faktörüdür. Şeker hastalığı, romatolojik hastalıklar ve guatr karpal tünel oluşma riskini arttıran diğer hastalıklardır. Gebelikte karpal tünel sendromuna bağlı şikayetler artar; doğumdan sonra ise düzelir.
Karpal tünel sendromunun bulguları nelerdir?
En sık karşılaşılan bulgu, başparmak, işaret, orta ve yüzük parmaklarında ağrı ve karıncalanma hissidir. Özellikle şikayetler gece daha yoğun olarak yaşanır; bazen uykundan da uyandırabilir. Sıklıkla her iki el de etkilenirken, bir el diğerinden daha kötüdür.
Daha nadir hallerde parmaklarda kuvvet kaybı ve uyuşukluk da bulgulara eşlik edebilir. Nadir de olsa karpal tünel sendromuna bağlı ağrılar tüm ele, el bileğine ve ön kola yayılabilir. Çok nadir de olsa omuza kadar yayılan, yansıyan ağrılara neden olabilir.
Şikâyetler el bilek hareketlerinin yoğun kullanıldığı aktiviteler ile artar. Araba kullanmak, kitap okumak, bilgisayar başında yoğun klavye kullanımı, cep telefonu kullanımı ve bazı sabit uyku pozisyonlarında şikâyetler artabilir.
Bir çok kişide şikayetler gelip geçici vasıftadır. Daha ileri vakalarda şikayetler sürekli hal kazanabilir.
Karpal tünel sendromu tanısı nasıl konur?
Elektromiyografi (EMG) tetkiki ile tanı konulur. Ancak her zaman buna ihtiyaç yoktur. Tıbbi öykünüzün dinlenmesi ve muayenenizin yapılması ile tek başına karpal tünel sendromu tanısı konulabilir. Bu muayene esnasında, el bileğinize, median sinirinizin üzerine bası uygulanarak ve şikayetleri arttırdığı bilinen manevralar yapılar, karpal tünel sendromu tanısı kolaylıkla konulabilir.
Doktora gözükmeli miyim?
Yukarıdaki bulgulardan birisine sahipseniz mutlaka doktora gözükün.
Karpal tünel sendromu nasıl tedavi edilir?
Karpal tünel sendromu tedavisinde birçok yöntem mevcuttur:
- El bilek atelleri: Eli özellikle doğal, nötral pozisyonunda sabit tutan el atellerinin gece kullanımı ile bulgular hafifler. Bu nötral pozisyon, el bileğinin öne ya da arkaya çok fazla hareket etmediği, el parmaklarının avuç içine doğru hafif kıvrıldığı pozisyondur.
Özellikle gebelik ile artan şikayetlerle baş etmek için el bilek atelleri kullanılabilir. Çoğu zaman, gebelik durumunda başka bir tedaviye ihtiyaç olmadan, doğumdan sonra bulgular tamamen ortadan kalkar.
- Steroid (kortizol) enjeksiyonları – ilaçlar: Kortizol içeren (steroid ilaçlar) ilaçlar yangıyı ve ödemi azaltarak şikayetleri kontrol altına alabilir. Bazı durumlarda, karpal tünel sendromu tedavisi amacı ile, el bileğine, median sinir etrafına kortizol enjeksiyonları yapılabilir. Enjeksiyon yaptırmak istemeyen hastalarda hap şeklinde de uygulamak mümkündür. Ancak haplar, enjeksiyonlara oranla daha az etkilidir.
- Fizik tedavi yöntemleri: Bazı kişiler ‘yoga’ ile rahatlama sağyabilir. Bazı seçilmiş olgularda, başarı oranları düşük de olsa, ultrason terapileri fayda sağlayabilir. Bunun yanında sinir kaydırma, kemik mobilizasyonu gibi fizik tedavi yöntemleri de denenebilir.
- Cerrahi: Karpal tünel sendromu bulguları olan, şikayetleri günlük yaşamını etkileyecek şiddette olan, gece uykudan uyandıran vasıftaki bulgular için hekiminiz cerrahi önerebilir. Karpal tünel sendromunun cerrahisinde, median siniri sıkıştıran ligaman – bağ dokusu kesilerek sinir üzerindeki bası rahatlatılır.
Karpal tünel sendromu engellenebilir mi?
Karpal tünel sendromunu önlemenin kesin kanıtlanmış bir yolu yoktur. Bazı kişiler karpal tünel sendromunun çok fazla bilgisayar kullanmak ile ilişkili olduğunu düşünürler; ancak bilimsel çalışmalarda karpal tünel sendromu ile bilgisayar kullanımı arasında net bir ilişki kurulamamıştır.