Omurga kırığı nedir?
Omurga kemikleri, omuriliğin etrafını saran kemiklerdir; hekimler bu kemiklere vertebra adını verirler. Omurga kemiklerindeki kırıklar, omurga kemiğinin yüksekliğini yitirmesi yani çökmesi şeklinde olur.
Omurga çökme kırıkları, özellikle kemik erimesinin (osteoporoz) eşlik ettiği yaşlı kişilerde, sıklıkla da kadın hastalarda görülür.
Omurga kırıklarının bulguları nelerdir?
Birçok kişide omurga kırığı herhangi bir şikâyet ve bulguya neden olmaz. Akciğer ya da karın bölgesine yönelik çekilen röntgenlerde tesadüfen tespit edilir.
Omurga kırıklarının en sık neden olduğu bulgu bel ağrısıdır. Ağrı sıklıkla, düşme, esnetme, öksürme ya da ağırlık kaldırma sonrası aniden başlar. Nadiren yavaş başlangıçlı ve giderek artan ağrılar şeklinde de ortaya çıkabilir.
Tanı nasıl konulur?
Omurga kırığından şüphelenildiği durumlarda doktorunuz sizden röntgen, tomografi ya da manyetik rezonans (MR) görüntülemesi isteyebilir.
Bu görüntüleme yöntemlerinin yanında, omurga kırığına neden olacak hastalıkları ortaya koyabilmek adına kan, idrar testleri ile kemik-mineral ölçümleri istenebilir.
Omurga çökme kırıkları nasıl tedavi edilir?
Omurga kırıklarında tedavi çok yölüdür.
Omurga kırığının neden olduğu ağrıya yönelik hekiminiz size güçlü ağrı kesiciler başlayacaktır. İlk etapta reçetesiz alabileceğiniz ağrı kesicileri deneyebilirsiniz. Non-steriodal antiinflamatuar ilaçlar (NSAİİ) ilk seçenektir. Bunlar ibuprofen içerenler (Advil, Brufen, Nurofen gibi) ya da naproksen içerenler (Apranax, Aprol, Naprosyn gibi) ilaçlardan herhangi biri olabilir. Bu ilaçlar asetamonifen – parasetomal içeren ilaçlardan (Minoset, Parol gibi) daha etkilidir. Bunların yanında kemik erimesine yönelik başlanacak ilaçların da ağrıyı azaltmada etkisi olacaktır.
Eğer omurga kırığının nedeni kemik erimesi ise, uzun süreli kemik erimesi tedavisi başlanması gerekir. Özellikle bisfosfonat adı verilen kemik güçlendirici ilaçlar ilk seçenektir. İlaç tedavisinin dışında, kemik erimesinde en önemli tedavi yaşam biçimi değişiklikleridir. Özellikle sigaradan uzak durulmalı, yoğun alkol tüketilmemelidir. Özellikle kalsiyumdan ve D vitamininden zengin bir diyetle beslenilmelidir. Günlük en az yarım saat aktivite yapın. Kemik erimesini azaltmak ya da önüne geçmek için en çok önerilen aktivite yürüyüştür.
Sırt ve bel korseleri özellikle hekiminiz önermedi ise kullanılmamalıdır. Bu tür korseler tedavi edici olmanın ötesinde sırt kaslarını güçsüzleştirerek ağrılarınızın kötüleşmesine neden olabilir.
Bazı durumlarda cerrahi girişim önerilebilir. Kırılan kemiğin içini bir dolgu malzemesi (sement) doldurma işlemine vertebroplasti ve kifoplasti ismi verilir. Bu işlem ile kırılmış omurganın içi sement denilen, halk arasında çimento tedavi olarak da isimlendirilen madde ile doldurulur. Ciddi yan etkilerinin ve istenmeyen komplikasyonlarının olmasına rağmen, hızlı şekilde ağrı kontrolü sağlarlar. Bu tedaviler ancak ağrı kesicilere yanıt vermeyen ve günlük yaşantıyı engelleyen ağrıların varlığında gündeme gelmelidir.
Kırığın çok ciddi boyutlarda olduğu, omurilik kanalı içerisine bakı yaptığı ve sinirleri etkileyip kuvvet kayıplarına neden olduğu durumlarda omurgaya vidalar konularak, omurga kısımlarını sabitleme ameliyatları yapılabilir.
Kırık meydana geldikten sonra ağrılarım ne kadar devam eder?
Genellikle ağrılar 4-6 hafta içinde ortadan kalkar. Nadir durumlarda 3 aya kadar uzayan ağrılar olabilir.